นอกจากการผ่าตัดทำตาสองชั้นกับแพทย์ผู้เชี่ยวชาญที่ถือว่าเป็นขั้นตอนที่สำคัญมาก การดูแลตัวเองหลังการผ่าตัดก็สำคัญไม่แพ้กัน บทความนี้รวบรวมข้อควรรู้ ข้อควรระวัง สำหรับการดูแลตัวเองหลังทำตา เพื่อความปลอดภัยและผลลัพธ์ที่สวยปัง แล้วหลังทำตา 2 ชั้น ห้ามอะไรบ้าง ? มาดูไปพร้อม ๆ กันเลย
การปฏิบัตตัวหลังผ่าตัดศัลยกรรมรอบดวงตา
ห้ามทำกิจกรรมที่อาจทำให้แผลเปิดหรือติดเชื้อ
ในช่วงระยะเวลาพักฟื้นหลังทำศัลยกรรมตาสองชั้น เพื่อรอแผลสมานและหายดี ควรงดกิจกรรมและระมัดระวังพฤติกรรมที่อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการติดเชื้อหรือความเสี่ยงที่แผลจะเปิดออก
ห้ามนอนตะแคงหรือคว่ำหน้า
หลายคนอาจมีคำถามว่า ทำตาสองชั้นนอนตะแคงได้ไหม ? สำหรับใครที่ชอบนอนตะแขงข้าง ไม่ว่าจะตะแคงข้างซ้ายหรือข้างขวา หลังการผ่าตัดทำตาสองชั้น หลีกเลี่ยงการนอนตะแคงข้าง เพื่อป้องกันการกดทับและกระทบกระเทือนบริเวณแผล ควรนอนหนุนหมอนสูงในช่วง 1 ถึง 2 วันหลังการผ่าตัด เพื่อช่วยบรรเทาอาการบวม
ห้ามขยี้ตาหรือสัมผัสแผลโดยตรง
หลีกเลี่ยงการขยี้ตา เนื่องจากการถูขยี้ตาอาจทำให้แผลที่ยังไม่สมานแยกออกหรืออาจทำให้ไหมที่เย็บไว้หลุดออก อีกทั้งหากมือของเราไม่สะอาด อาจทำให้เสี่ยงต่อการติดเชื้อ และในตอนทำความสะอาดแผล ควรใช้ไม้พันสำลีสะอาดชุบน้ำเกลือ เช็ดตามรอยแผลที่มีคราบเลือดซึม แทนการสัมผัสกับแผลโดยตรง
ห้ามว่ายน้ำหรือดำน้ำ
นอกจากจะต้องระวังไม่ให้แผลโดนน้ำ งดการล้างหน้า สระผม และหลีกเลี่ยงกิจกรรมที่ทำให้เหงื่อไหล อีกหนึ่งกิจกรรมที่ต้องงดหลังศัลยกรรมตาสองชั้น คือ การว่ายน้ำหรือดำน้ำ เพราะอาจทำให้แผลเกิดการติดเชื้อได้
ห้ามออกกำลังกายหนัก
การออกกำลังกายอย่างหนัก อาจทำให้เหงื่อไหลไปที่บริเวณแผล ซึ่งอาจทำให้เกิดการติดเชื้อ อีกทั้งยังเพิ่มโอกาสที่แผลจะเปิดหรือแยกออกจากกัน ทางที่ดีหลังการผ่าตัดควรพักผ่อนให้มาก ๆ และหมั่นประคบเย็นในช่วง 48 ชั่วโมงแรก
ห้ามใช้ยาหรือผลิตภัณฑ์ที่อาจส่งผลเสียต่อแผล
อีกหนึ่งสิ่งที่ต้องรู้ คือ ประเภทของอาหารที่ไม่ควรรับประทานหลังการผ่าตัดทำตาสองชั้น เนื่องจากอาหารและเครื่องดื่มบางอย่าง อาจก่อให้เกิดผลกระทบให้แผลหายช้าและเสี่ยงต่อการอักเสบและติดเชื้อ
ห้ามรับประทานอาหารรสจัดหรือเผ็ด
การทานอาหารรสจัด ไม่ว่าจะเป็นรสเค็มหรือรสเผ็ด อาจทำให้แผลเกิดการอักเสบและบวม โดยเฉพาะอาหารรสเผ็ดที่อาจทำให้ร่างกายของเราผลิตเหงื่อออกมา เสี่ยงเหงื่อไหลเข้าแผลจนเกิดการติดเชื้อ
ห้ามรับประทานอาหารทะเล
นอกจากอาหารรสจัดและเผ็ดที่จะต้องงดในช่วงแรกหลังการผ่าตัดแล้ว หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารทะเล โดยเฉพาะใครที่มีอาการแพ้อาหารทะเล เพื่อป้องกันอาการคัน อักเสบของแผล ส่วนใครที่ไม่มีอาการแพ้อาหารทะเล สามารถรับประทานได้ในปริมาณที่พอดี และควรปรุงสุก
ห้ามดื่มแอลกอฮอล์
แอลกอฮอล์จะกระตุ้นให้ระบบไหลเวียนเลือดสูบฉีดมากยิ่งขึ้น อาจทำให้แผลเกิดอาการบวมช้ำ แผลหายช้า รวมถึงเสี่ยงต่อการติดเชื้อง่ายมากขึ้น จึงต้องงดการดื่มแอลกอฮอล์อย่างน้อยประมาณ 1 สัปดาห์หลังการผ่าตัด
ทำตากี่เดือนเข้าที่
ระยะเวลาที่ชั้นตาหลังทำตาสองชั้นจะเข้าที่ อาจแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล ขึ้นอยู่กับปัญหาและเทคนิคการทำตาที่ใช้ แต่โดยทั่วไปชั้นตาจะเข้าที่ภายใน 3 ถึง 6 เดือน และอาการบวมจะค่อย ๆ ดีขึ้นในช่วง 1 ถึง 2 เดือนแรกหลังการผ่าตัด อีกทั้งหากคอยดูแลแผลหลังการผ่าตัดอย่างดี จะยิ่งช่วยให้แผลสมานตัว ชั้นตาเข้าที่เร็วมากยิ่งขึ้น
วิธีลดบวมหลังศัลยกรรม
หลังศัลยกรรมตาสองชั้นควรประคบเย็นบริเวณรอบดวงตาในช่วง 2 – 3 วันแรก เพื่อลดอาการบวม แดง หากมีอาการปวดร่วมด้วย สามารถทานยาแก้ปวดบรรเทาอาการได้ รวมถึงควรทานยาตามคำสั่งแพทย์ เพื่อลดโอกาสการเกิดอาการอักเสบและติดเชื้อ นอกจากการดูแลตนเองเบื้องต้นแล้ว การเลือกทานผลไม้ที่มีสรรพคุณช่วยลดอาการบวมก็เป็นอีกหนึ่งวิธีที่สามารถช่วยได้
ขั้นตอนการดูแลหลังผ่าตัดทำตาสองชั้น หรือศัลยกรรมรอบดวงตาอื่นๆ
- หลังผ่าตัด 48 ชั่วโมงแรก วางเจลประคบเย็นเพื่อให้หายเร็วขึ้นโดยใช้ผ้าก๊อซรองก่อน ระวังไม่ให้แผลเปียก ถ้ามีเลือดซึมสามารถใช้ผ้าก๊อซกดที่แผล ไม่ต้องแรง จนกว่าเลือดจะหยุดซึม
- นอนศีรษะสูงกว่าปกติใน1-2 คืนแรกของการผ่าตัด เพื่อลดอาการบวม
- ทำความสะอาดแผลวันละ 1-2ครั้ง โดยใช้ไม้พันสำลีสะอาดชุบน้ำเกลือ แล้วเช็ดคราบเลือดซึมบริเวณแผล
- ป้ายยาฆ่าเชื้อแบบขี้ผึ้งที่แผลบ่อยๆ อย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็น
- ห้ามแผลโดนน้ำอย่างเด็ดขาด จะทำให้แผลติดเชื้อได้
- หลังวันที่ 3 เป็นต้นไป หากมีรอยเขียวช้ำ ให้ประคบอุ่น (ระวังไม่ให้ร้อนเกินไป) ช่วยให้หายเร็วขึ้น สามารถสลับกับประคบเย็นได้เพื่อช่วยให้ลดบวมเร็วขึ้น ถ้าไม่มีรอยเขียวช้ำให้ประคบเย็นต่อไป
- ยาละลายลิ่มเลือดหรือวิตามินที่หยุดกินก่อนผ่าตัด สามารถกินได้หลังผ่าตัด วันที่ 3 หรือเมื่อไม่มีเลือดออกซึมแล้ว
- หลีกเลี่ยงอาหารหมักดอง เหล้า อาหารทะเล 2 สัปดาห์ เพื่อป้องกันแผลนูนคัน
- กินยาฆ่าเชื้อจนหมดที่แพทย์สั่ง ยาแก้ปวดกินเฉพาะเวลามีอาการ
- ออกไปข้างนอกให้ใส่แว่นตากันลมฝุ่น สิ่งสกปรก
- มาตัดไหมตามนัด 5-7 วัน
อาการแทรกซ้อนหลังทำตาสองชั้นที่อาจเกิดขึ้นได้ ในช่วงแรกและสามารถหายไปได้เอง
อาการแทรกหลังทำตาสองชั้นสามารถเกิดขึ้นได้ ซึ่งถือว่าเป็นเรื่องปกติ ไม่ใช่เรื่องน่ากลัว เนื่องจากอาการเหล่านั้นจะสามารถหายไปได้เอง
ตาแห้ง
หลังทำตาสองชั้น คนไข้บางรายอาจเกิดอาการตาแห้งได้ในช่วงแรก โดยอาการตาแห้งจะสามารถหายไปได้เอง สามารถใช้น้ำตาเทียมหยอด เพื่อบรรเทาอาการได้ รวมถึงหลีกเลี่ยงพฤติกรรมที่ทำให้อาการตาแห้งยิ่งแย่ลง ไม่ว่าจะเป็นการใช้สายตามากเกินไป จ้องหน้าจอคอมพิวเตอร์ และหน้าจอโทรศัพท์นาน ๆ
ตาสองข้างยุบบวมไม่เท่ากัน
อาการบวมหลังทำตาสองชั้น ถือว่าเป็นเรื่องปกติ อาการบวมของชั้นตาจะค่อย ๆ ดีขึ้นจนหายเป็นปกติ ระยะเวลาช้าหรือเร็วขึ้นอยู่กับปัจจัยของแต่ละบุคคล โดยในบางกรณีอาการบวมของตาทั้งสองข้างอาจไม่เท่ากัน ส่วนใหญ่แล้วชั้นตาจะเข้าที่ในช่วง 3 ถึง 6 เดือน ดังนั้น ไม่ต้องเป็นกังวลไป หากตาสองข้างยุบบวมไม่เท่ากันในช่วงแรกของระยะเวลาพักฟื้น
อาการช้ำรอบดวงตา
รอยช้ำรอบดวงตาหรือบริเวณใบหน้าที่เกิดขึ้นหลังศัลยกรรม จะค่อย ๆ เลือนไปเองภายในสองถึงสามสัปดาห์หลังการผ่าตัด สามารถบรรเทาอาการช้ำรอบดวงตาได้ด้วยการประคบอุ่นหลังการผ่าตัดประมาณ 3 วัน เพื่อกระตุ้นให้การไหลเวียนเลือดดีขึ้น
มีเลือดออกในเยื่อบุตาขาว
ในบางรายอาจมีเลือดออกที่บริเวณเยื่อบุตาขาว เนื่องจากความดันที่สูงขึ้นเพียงชั่วคราว ทำให้เส้นเลือดฝอยใต้เยื่อบุตาแตก โดยอาการจะหายไปได้เองภายใน 2 สัปดาห์ สามารถประคบเย็น และดำเนินชีวิตได้ตามปกติ หากมีอาการเคืองตาร่วมด้วย สามารถหยอดน้ำตาเทียม เพื่อบรรเทาอาการได้
รอยแผลเป็นมีสีแดง
หลังทำตาสองชั้นในช่วงแรก หากรอยแผลเป็นมีสีแดงหรือมีรอยแดงบริเวณแผลผ่าตัด ไม่ต้องเป็นกังวล เพราะผิวอยู่ในช่วงสมานแผล สีแดงจะค่อย ๆ จางลง โดยรอยแดงจะหายช้าหรือเร็วขึ้นอยู่กับสภาพผิวของแต่ละคน
รอยแผลไม่เรียบเนียน
หากรอยแผลไม่เรียบเนียนในช่วง 1 เดือนแรกหลังการผ่าตัดหรือในช่วงที่ผิวกำลังฟื้นฟู สมานแผล สามารถเข้าพบแพทย์ เพื่อติดตามอาการ หากเกิดรอยนูนหรือแผลคีลอยด์ สามารถรักษาได้ด้วยการฉีดยาหรือเลเซอร์ รวมถึงหมั่นทายาตามที่แพทย์สั่งอย่างสม่ำเสมอ จะช่วยให้รอยแผลเป็นค่อย ๆ จางลง
วิธีสังเกตุอาการผิดปกติ หลังทำตาสองชั้น ที่ควรมาพบแพทย์
แผลอักเสบติดเชื้อ
บวมแดง มีอาการเจ็บ มีหนองหรือของเหลวสีขุ่นออกมาจากแผล ส่วนมากเกิดจากการดูแลแผลได้ไม่เหมาะสม เช่น ล้างแผลไม่สะอาด แผลโดนน้ำ แต่งหน้า น้ำยาเช็ดเครื่องสำอาง สามารถรักษาโดยการกินและทายาปฏิชีวนะ ร่วมกับการล้างแผลอย่างถูกวิธี
แผลแยก
ทำตาสองชั้นไปยังไม่ถึง 3 วัน เกิดไหมหลุด แผลแยกออกจากกัน มีเลือดซึมออกมา อาจเกิดได้จากหลายสาเหตุ ไม่ว่าจะเป็น การขยี้ตา เทคนิคการเย็บแผล ไหมหลุดเร็วเกินไป หรือ แผลติดเชื้อ ฯลฯ ซึ่งควรกลับไปพบแพทย์เพื่อทำการเย็บแผลใหม่
การดูแลหลังตัดไหม ตาสองชั้น
หลังตัดไหมแล้ว สามารถทำความสะอาดแผลด้วยน้ำเกลือหรือน้ำสะอาด หมั่นทายาตามที่แพทย์สั่ง เพื่อช่วยให้รอยแผลจางลง หลีกเลี่ยงพฤติกรรมที่อาจส่งผลกระทบต่อชั้นตา เช่น การถูขยี้แรง ๆ รวมถึงควรงดกิจกรรมบางประเภท เช่น การว่ายน้ำหรือดำน้ำ ป้องกันแผลติดเชื้อ
ทําตาสองชั้น นอนตะแคง ได้ไหม
หลีกเลี่ยงการนอนตะแคงข้าง ไม่ว่าจะเป็นข้างซ้ายหรือข้างขวาอย่างน้อย 1 สัปดาห์หลังการผ่าตัด เพื่อป้องกันแผลถูกกดทับ รวมถึงลดความเสี่ยงที่แผลเย็บจะแยกออก จากการถูกกระทบกระเทือน และควรนอนในท่าหงาย พร้อมหนุนหมอนสูง เพื่อช่วยลดอาการบวม
ทำตา กี่วันโดนน้ำได้
หลังทำตาสองชั้น ต้องระมัดระวังไม่ให้แผลโดนน้ำอย่างน้อย 7 วัน เพื่อป้องกันไม่ให้แผลติดเชื้อ ไม่ว่าจะเป็นน้ำประปา หรือเหงื่อ จึงควรงดการทำกิจกรรมหรือการทานอาหารเผ็ด ร้อน เพราะเป็นการกระตุ้นให้เหงื่อไหล อาจทำให้สิ่งสกปรกเข้าแผลได้
ทำตา 2 ชั้น เมื่อไหร่จะหายบวม
อาการบวมหลังการผ่าตัดจะค่อย ๆ ยุบลงภายใน 1 ถึง 2 สัปดาห์ โดยในช่วง 2 ถึง 3 วันแรกควรหมั่นประคบเย็น เพื่อบรรเทาอาการบวม แดง และส่วนใหญ่ชั้นตาจะเข้าที่สวยภายใน 3 ถึง 6 เดือน ขึ้นอยู่กับสภาพผิวและปัจจัยอื่น ๆ เช่น การดูแลตนเองหลังผ่าตัด ของแต่ละคน
การดูแลตนเองหลังการผ่าตัดทำตาสองชั้น ถือว่าเป็นอีกหนึ่งขั้นตอนที่สำคัญเช่นเดียวกับกระบวนการผ่าตัด ควรปฏิบัติตามคำแนะนำและคำสั่งของแพทย์อย่างเคร่งครัด เพื่อชั้นตาที่สวย และป้องกันการเกิดปัญหาแทรกซ้อน หากมีความผิดปกติอื่น ๆ ควรเข้าพบแพทย์ เพื่อรับการรักษาและแก้ไข
