สาเหตุและโรคที่ทำให้เกิดอาการใต้ตาบวมข้างเดียว

           ใต้ตาบวมข้างเดียว คืออาการใต้ตาบวมข้างเดียวที่เกิดจากความเจ็บป่วย หลาย ๆ คนมักสับสนว่าตนเองมีถุงใต้ตาบวมออกมาข้างเดียวหรือเป็นอาการใต้ตาบวมข้างเดียว ซึ่งวิธีการแยกประเภทของใต้ตาบวมข้างเดียวคือดูว่า หากเป็นถุงใต้ตาบวมข้างเดียว จะไม่เจ็บ ไม่ปวด แต่อาจคันได้ถ้าเกิดจากโรคภูมิแพ้ ส่วนอาการใต้ตาบวมข้างเดียวจะรู้สึกเจ็บ ปวด และอาจจะคันหรือไม่คันก็ได้ ขึ้นอยู่กับสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการใต้ตาบวมข้างเดียว

อาการใต้ตาบวมข้างเดียว

           อาการใต้ตาบวมข้างเดียว (under eye swelling in one eye or under eye swollen on one side)  คือการที่บริเวณใต้ตาด้านล่างข้างใดข้างหนึ่งบวมนูนออกมา หากบวมมาก ๆ อาจทำให้ดวงตาถูกปิดไปบางส่วน ซึ่งระดับความรุนแรงของใต้ตาบวมข้างเดียวขึ้นอยู่กับสาเหตุที่ทำให้เกิด นอกจากนี้ ภาวะใต้ตาบวมข้างเดียวหรือทั้ง 2 ข้าง ก็สามารถมีอาการอื่น ๆ ร่วมด้วยได้ ไม่ว่าจะเป็น ตาขาวเปลี่ยนเป็นตาเหลือง ตาแดง หรือมีความขุ่น รอบดวงตาช้ำ ตาแฉะ มีน้ำตาไหล

สาเหตุที่ทำให้เกิดอาการใต้ตาบวมข้างเดียว

           ใต้ตาบวมข้างเดียวสามารถเกิดได้จากหลากหลายสาเหตุ อาจเป็นสาเหตุที่ไม่ร้ายแรง เช่น การขยี้ตา โรคภูมิแพ้ ท่อน้ำตาอุดตัน หรือสาเหตุที่ร้ายแรงกว่าอย่างโรคมะเร็ง ซึ่งสาเหตุที่ทำให้ใต้ตาบวมข้างเดียวมีดังนี้

การติดเชื้อ

การติดเชื้อที่ดวงตาเป็นสาเหตุที่ทำให้ใต้ตาบวมข้างเดียวหรือทั้ง 2 ข้าง ซึ่งการติดเชื้ออาจเกิดบริเวณดวงตาหรือเปลือกตา โดยการติดเชื้อมักจะทำให้รอบ ๆ ดวงตาและใต้ตาบวมข้างใดข้างหนึ่งเพียงข้างเดียวก่อน แล้วจึงลามไปที่ดวงตาอีกข้างอย่างรวดเร็ว

หากดวงตาติดเชื้อ ให้หลีกเลี่ยงการสัมผัสที่ดวงตาหรือการขยี้ตา แล้วการติดเชื้อจะหายได้เองภายใน 1 สัปดาห์ แต่หากการติดเชื้อทำให้ใต้ตาบวมข้างเดียวไม่หาย หรือมีอาการปวด เจ็บ คัน เพิ่มมากขึ้น ควรไปพบจักษุแพทย์เพื่อเข้ารับการรักษา ก่อนที่การติดเชื้อจะลามไปยังดวงตาอีกข้าง ซึ่งจักษุแพทย์อาจใช้วิธีการรักษาด้วยการให้ยาปฏิชีวนะประเภทของการติดเชื้อที่ทำให้ใต้ตาบวมข้างเดียวยังหมายรวมถึง

โรคตาแดง

โรคตาแดงเกิดจากการติดเชื้อ ซึ่งอาจเป็นเชื้อแบคทีเรียหรือเชื้อไวรัส รวมถึงการที่ดวงตาสัมผัสกับสารเคมีหรือสารที่ก่อให้เกิดการระคายเคือง ก็เป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคตาแดงได้เช่นกัน โดยโรคตาแดงสามารถพบได้ในคนทุกเพศทุกวัย

ตากุ้งยิง

ตากุ้งยิงเกิดจากการอักเสบของต่อมไขมัน รวมถึงการติดเชื้อแบคทีเรีย อาจเกิดขึ้นที่ต่อมรากขนตา ต่อมน้ำตา หรือเปลือกตา โดยอาการของตากุ้งยิงมักจะเริ่มจากมีตุ่มเล็ก ๆ ขึ้นตามแนวขนตาหรือเป็นก้อนที่ทำให้เจ็บ รู้สึกเหมือนมีสิ่งแปลกปลอมอยู่ในตา ทำให้เปลือกตาบวม ใต้ตาบวมข้างเดียว หรือบวมทั้ง 2 ข้างในข้างที่เป็น นอกจากนี้ ตากุ้งยิงยังสามารถทำให้เกิดอาการคัน ตาแดง ดวงตาไวต่อแสง  ตาแฉะ รอบตาบวม และหนองในตา

ตากุ้งยิงเมื่อเกิดขึ้นแล้ว หากไม่มีอาการรุนแรงจะสามารถหายได้เอง อย่างไรก็ตาม หากอาการไม่มีวี่แววว่าจะดีขึ้น แนะนำให้ไปพบจักษุแพทย์ จักษุแพทย์อาจทำการรักษาโดยการใช้ยาปฏิชีวนะ ร่วมกับการเจาะเพื่อระบายหนองออก

การติดเชื้ออย่างรุนแรงบริเวณรอบดวงตา

แม้จะเป็นการติดเชื้ออย่างรุนแรง แต่ก็อาจเกิดจากการที่บาดแผลเล็ก ๆ ที่อยู่ใกล้ ๆ ดวงตาเกิดการติดเชื้อ ทำให้ใต้ตาบวมข้างเดียวหรือทั้ง 2 ข้างอย่างมาก และยังส่งผลให้เจ็บตา ตาอักเสบ นอกจากนี้ การติดเชื้อยังอาจเกิดจากการที่ไซนัสอักเสบได้อีกด้วย

การติดเชื้ออย่างรุนแรงบริเวณรอบดวงตาต้องเข้ารับการรักษากับจักษุแพทย์ที่โรงพยาบาล เพื่อป้องกันไม่ให้การติดเชื้อลุกลามไปยังอวัยวะอื่นจนได้รับความเสียหาย จักษุแพทย์อาจทำการผ่าตัดเพื่อตัดเนื้อเยื่อบริเวณดวงตาที่ตายออก ควบคู่กับการให้ยาปฏิชีวนะ

โรคโมโนนิวคลิโอซิส (Infectious Mononucleosis : IM)

โรคโมโนนิวคลิโอซิส หรือบางครั้งเรียกว่าโรคจูบ (Kissing Disease) เป็นโรคที่เกิดจากการติดเชื้อไวรัสผ่านทางการจูบ แต่ก็สามารถติดได้จากการจามหรือการไอด้วย ส่งผลให้ดวงตาและการมองเห็นมีความผิดปกติ ทั้งนี้ หากมีอาการใต้ตาบวมข้างเดียว ก็อาจเป็นสัญญาณที่บ่งบอกว่าเป็นโรคโมโนนิวคลิโอซิส

อาการของโรคโมโนนิวคลิโอซิสที่ปรากฏกับดวงตาอื่น ๆ ได้แก่ ตาแดง เจ็บตา ตาบวม เห็นจุดดำคล้ายหยากไย่ลอยไปมา นอกจากนี้ ยังสามารถมีอาการเจ็บคอ อ่อนเพลีย มีไข้ ปวดศีรษะ และต่อมทอนซิลอักเสบร่วมด้วย

ใต้ตาบวมข้างเดียวจากสาเหตุอื่นๆ

           นอกจากการติดเชื้อแล้ว ใต้ตาบวมข้างเดียวยังสามารถเกิดจากสาเหตุอื่น ๆ ดังนี้

การขยี้ตา

หลาย ๆ คนมีการขยี้ตามากเกินไปโดยไม่รู้ตัว อาจเกิดจากความเคยชินเวลาที่รู้สึกเหนื่อยล้าหรืออ่อนเพลีย รวมทั้งขยี้ตาเพราะมีอาการคันหรือมีสิ่งแปลกปลอมเข้าไปอยู่ภายในตา การขยี้ตามากเกินไปในดวงตาข้างใดข้างหนึ่ง เป็นสาเหตุที่ทำให้ดวงตาหรือใต้ตาบวมข้างเดียว หากหลีกเลี่ยงการขยี้ตาหรือการสัมผัสดวงตา อาการบวมก็จะหายไป

การบาดเจ็บ

การที่ใต้ตาบวมข้างเดียวสามารถเกิดได้จากการบาดเจ็บที่ดวงตาข้างใดข้างหนึ่ง ซึ่งการบาดเจ็บอาจเกิดจากการเกาเพราะโดนแมลงกัด เช่น ยุงกัดใกล้ ๆ ดวงตา โดยจะพบมากในเด็กเล็ก แต่หากเป็นผู้ใหญ่ที่มีเล็บยาวแล้วไปเกา ก็จะทำให้เกิดเป็นรอยข่วนหรือรอยบาดที่ดวงตาเช่นกัน หรืออาจเกิดจากแปรงแต่งหน้า รวมถึงเกิดจากการถูกทำร้าย เช่น การถูกต่อยเข้าที่ตา การถูกกระแทกหรือถูกตีด้วยวัตถุไม่มีคม ทำให้รอบดวงตาหรือใต้ตาข้างที่ถูกทำร้ายมีเลือดออก เมื่อเลือดคั่งอยู่ภายใต้ดวงตาข้างที่ถูกทำร้าย ก็จะเป็นสาเหตุให้ดวงตาหรือใต้ตาบวมข้างเดียว และอาจมีอาการช้ำด้วย

ท่อน้ำตาอุดตัน

ท่อน้ำตาอุดตันคือภาวะที่ท่อน้ำตาถูกปิดกั้น ทำให้น้ำตาและของเหลวที่อยู่ภายในดวงตาไม่สามารถระบายออกมาจากดวงตาได้อย่างปกติ เมื่อน้ำตาและของเหลวสะสมอยู่ใต้ตา ก็จะทำให้ใต้ตาบวมออกมา หากท่อน้ำตาอุดตันแค่ข้างเดียว ก็จะทำให้ใต้ตาบวมข้างเดียว ท่อน้ำตาอุดตันสามารถพบได้ทั่วไปในเด็กทารกที่ผนังกั้นหัวตาไม่ทะลุแต่กำเนิด สำหรับในเด็กโตและผู้ใหญ่อาจเกิดจากการที่ท่อน้ำตาติดเชื้อ ได้รับบาดเจ็บ มีเนื้องอก หรือการใช้ยาปฏิชีวนะเพื่อรักษาต้อหินบ่อย ๆ ซึ่งท่อน้ำตาอุดตันสามารถรักษาได้ด้วยตนเอง โดยการประคบร้อนและล้างตาด้วยน้ำเกลือ แต่หากไม่ดีขึ้นหรือไม่หาย ควรไปพบจักษุแพทย์

มะเร็งต่อมน้ำเหลือง

มะเร็งต่อมน้ำเหลืองเป็นมะเร็งประเภทหนึ่งที่สามารถส่งผลกระทบต่อดวงตาและการมองเห็น เพราะเซลล์มะเร็งจะไปเบียดที่ขั้วประสาทตา ทำให้ขั้วประสาทตาบวมและขาดเลือด เป็นสาเหตุที่ทำให้ตามัว

ผู้ที่เป็นมะเร็งต่อมน้ำเหลืองอาจมีการบวมและมีเนื้องอกที่ดวงตาซึ่งมองเห็นได้ แพทย์อาจทำการรักษาโดยการฉายแสงหรือการรักษาด้วยเคมีบำบัด (การทำคีโม)

โรคตาไทรอยด์

โรคตาไทรอยด์หรือโรคเกรฟส์ (Graves’ Disease) เกิดจากการที่ต่อมไทรอยด์ทำงานผิดปกติหรือกินยารักษาโรคไทรอยด์มากเกินไป ซึ่งประมาณ 30% ของผู้ที่ป่วยเป็นโรคนี้จะมีอาการแสดงออกที่ดวงตา เพราะเนื้อเยื่อรอบดวงตาเปลี่ยนไป เช่น ตาโปน ใต้ตาบวมข้างเดียวหรือทั้ง 2 ข้าง

อาการอื่น ๆ ของโรคตาไทรอยด์ ได้แก่ เวลาที่กลอกตาไปมาจะรู้สึกเหมือนมีสิ่งแปลกปลอมอยู่ในตา รวมถึงเจ็บตา ตาแดง ตาไวต่อแสง เห็นภาพเบลอ เห็นภาพซ้อน หรืออาจถึงขั้นสูญเสียการมองเห็น ดังนั้น ผู้ที่ป่วยเป็นโรคตาไทรอยด์จึงควรเข้ารับการรักษากับจักษุแพทย์ทันที

วิธีรักษาอาการใต้ตาบวมข้างเดียว

           อาการใต้ตาบวมข้างเดียวมีวิธีแก้โดยการประคบเย็น ประคบอุ่น หยอดน้ำตาเทียม การล้างตา  รวมถึงกินยาแก้ปวด หากรู้สึกปวดตา ทั้งนี้ หากมีอาการใต้ตาบวมข้างเดียวหรือทั้ง 2 ข้างร่วมกับอาการเจ็บตา ปวดตามาก ๆ ไปจนถึงหายใจลำบาก หรือมีความผิดปกติอื่น ๆ อีก ควรรีบไปพบแพทย์ทันที เพราะอาจมีอาการใต้ตาบวมข้างเดียวจากโรคต่าง ๆ จึงต้องทำการรักษาที่ต้นเหตุถึงจะหาย